Thực dưỡng là gì?

Thực dưỡng (tiếng Anh: Macrobiotic diet – bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp Macro nghĩa là lớn và bio nghĩa là sự sống), hay còn được biết đến ở Việt Nam với tên gọi Thực dưỡng Ohsawa, do Bác sĩ người Đức Christoph Hufeland giới thiệu vào thế kỷ 18 với niềm tin rằng chế độ dinh dưỡng chú trọng thực phẩm chay sẽ giúp con người kéo dài tuổi thọ và đảm bảo sức khỏe. Thực dưỡng được phổ biến và rộng rãi vào thập niên 60 bởi triết gia người Nhật – George Ohsawa cùng với môn đệ của ông – Michio Kushi.

Chế độ ăn uống thực dưỡng dựa trên nguyên lý âm – dương với nguyên tắc cơ bản rằng , việc con người tiêu thụ thực phẩm theo cân bằng âm – dương hòa hợp với thiên nhiên sẽ giúp con người sống thọ hơn và tránh bệnh tật. Ohsawa viết: “không có bệnh nào chữa được đơn giản hơn là ung thư bằng cách trở về với việc ăn uống  cơ bản và tự nhiên nhất” (theo Zen Macrobiotics Ohsawa, 1960). Phác đồ thực dưỡng  của Ohsawa bao gồm 10 cấp đánh số từ -3 tới 7, các thành phần thực phẩm  càng lên cấp cao càng hạn chế về độ đa dạng, và cấp số 7 là cấp cao nhất là chế độ ăn uống chỉ gồm nước và gạo lứt.

Ăn gạo lứt (chế độ thực dưỡng) có chữa được ung thư?

Tuy nhiên vào cuối năm 1960, biến chứng nghiêm trọng xảy ra ở những người đang theo chế độ ăn của Ohsawa. Hội đồng hiệp hội Y Khoa Hoa Kỳ về Thực Phẩm và Dinh Dưỡng đã báo cáo những trường hợp của bệnh Scobut (một bệnh do thiếu hụt vitamin C), thiếu máu, tăng protein trong máu, hạ canxi máu, xuất huyết và suy dinh dưỡng, suy thận và thậm chí tử vong. Chế đôh ăn thực dưỡng sau đó đã bị bài bác.

Sau đó, Kushi xuất bản một số sách về chế độ thực dưỡng với những điều chỉnh bớt khắc khổ hơn với tuyên bố rằng thực hành theo chế độ này sẽ làm giảm nguyn cơ mắc bệnh ung thư. Chế độ này bao gồm  tiêu thụ thực phẩm với 40-60 % ngũ cốc nguyên hạt (hữu cơ trồng và nấu tại nhà), 20-30 % rau và 5-10% đậu theo mùa với các sản phẩm từ đậu và rong biển. Một lượng nhỏ cá, hạt hoặc quả hạch được trồng tại địa phương và trái cây theo mùa được cho phép trong bữa ăn hàng tuần. Thịt đỏ, gia cầm, trứng và sản phẩm từ sữa chỉ được cho phép ăn một lượng rất nhỏ hàng tháng. Đường tinh chế, chất làm ngọt nhân tạo , vitamin, khoáng chất bổ sung và các loại phụ gia cần phải tránh.

Những thành phần trong thực dưỡng, về cơ bản là tốt cho sức khỏe và có mối liên hệ tới việc phòng ngừa ung thư. Có mối liên hệ giữa tiêu thụ ngũ cốc nguyên cám và rau củ (trọng tâm của chế độ thực đưỡng) và khả năng giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh ung thư trực tràng, dạ dày và nội mạc tử cung. Theo báo cáo của viện nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ và Qũy Nghiên Cứu Ung Thư Thế Giới năm 1997, nếu tăng tiêu thụ rau và trái cây từ 250 đến 400g/ ngày có thể giảm 23% nguy cơ ung thư. Thịt đỏ, một loại thực phẩm được giảm thiểu trong chế độ thực dưỡng theo nhiều nghiên cứu có mối liên hệ với nhiều bệnh ung thư như ung thư đại tràng, tuyến tiền liệt và tuyến tụy. Sự liên hệ giữa thành phần thực phẩm của chế độ thực dưỡng và nguy cơ ung thư dễ dẫn người ta đến suy luận rằng thực dưỡng giúp phòng ngừa ung thư, nhưng trên thực tế chưa có đủ bằng chứng và báo cáo tổng hợp cho thấy thực hành thực dưỡng có thể phòng ngừa ung thư.

Chế độ ăn thực dưỡng để chữa ung thư có hiệu quả không?

Đối với người bệnh ung thư, chưa có bằng chứng cho thấy việc sử dụng chế độ ăn thực dưỡng có hiệu quả trong chữa trị ung thư mà ngược lại, còn tiềm ẩn nhiều rủi ro trong việc đảm bảo dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư dẫn đến suy nhược cơ thể. Suy dinh dưỡng là một vấn đề thường gặp ở bệnh nhân ung thư, dẫn đến nhập viện kéo dài, giảm đáp ứng với điều trị ung thư, tăng tác dụng phụ của điều trị, chất lượng cuộc sống bị suy giảm và tiên lượng xấu hơn. Người bệnh do đó cần đảm bảo chế độ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng gồm đạm, đường, tinh bột, chất béo, nước, vitamin và khoáng chất cần thiết  để đáp ứng cân nặng và lượng calorie cần thiết. chỉ có duy nhất bằng chứng từ nghiên cứu dịch tế tại Đại học Y Massachussetts trên 472 bệnh nhân ung thư vú cho thấy chế độ ăn giảm chất béo có thể giúp phòng ngừa tái phát ung thư vú cho bệnh nhân giai đoạn đầu. Tuy vậy, việc đảm bảo cân nặng, lượng calorie nạp vào và các chất dinh dưỡng khác vẫn cần thiết.

Một nghiên cứu tổng hợp so sánh thực dưỡng với chế độ ăn bình thường cho thấy chế độ dinh dưỡng thiên lệch về gạo lứt và hạn chế thực phẩm cung cấp nhiều đạm như thịt, cá, trứng, sữa đạu tương dẫn đến việc thiếu hụt lượng calorie, đạm, vitamin D, B1, B2, B3, B12 (quan trọng cho hình thành tế bào hồng cầu, tổng hợp DNA) và canxi (quan trọng cho sức khỏe tim mạch và xương) cần thiết cho cơ thể. Hơn thế nữa, nếu ăn uống theo chế độ thực dưỡng thì có khả năng lượng muối Natri và phosphate vào cơ thể nhiều, dẫn tới các nguy cơ về xương và tim mạch, làm giảm sức khỏe bệnh nhân và giảm chất lượng sống. Do đó chế độ thực dưỡng không được khuyến khích bởi bác sĩ ung thư, chuyên gia và các tổ chức ung thư.

Chế độ thực dưỡng có thực sự tốt cho bệnh nhân ung thư hay không?

Tóm lại, không có bằng chứng cho thấy thực dưỡng có hiệu quả trong điều trị ung thư. Thậm chí, việc giảm thiểu dinh dưỡng chỉ còn gạo lứt, muối mè làm nguồn thức ăn chính có thể dẫn đến tình trạng thiếu đi lượng và chất dinh dưỡng quan trọng để đảm bảo sức khỏe trong quá trình điều trị ung thư. Người bệnh nên dựa theo hướng dẫn của bác sĩ và đội ngũ y tế để lựa chọn chế độ dinh dưỡng phù hợp nhất cho bản thân, với điều kiện đầy đủ lượng và chất để đáp ứng điều trị tốt hơn.

Để có được hiệu quả trong điều trị cũng như đáp ứng tốt của bệnh nhân nhằm nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân, chúng ta nên tuân thủ phác đồ điều trị của các bác sĩ chuyên khoa bằng các phương pháp hiện đại.Ngoài ra bệnh nhân ung thư phổi, ung thư gan có thể tham khảo danh sách các thuốc đích điều trị hiệu quả hiện nay như: Thuốc Tagrix 80 điều trị ung thư phổi, thuốc Geftinat thuốc đích điều trị ung thư phổi, Thuốc Sorafenat điều trị ung thư gan

Tác giả bài viết: Dược Sĩ Đỗ Thế Nghĩa, Đại Học Dược Hà Nội, CEO: Mua Thuốc 24h

Tham khảo thêm:5 dấu hiệu sẽ cảnh báo gan bị nhiễm độc

3 căn bệnh cảnh giác khi bị đau lưng đột ngột